Kobieta wybierająca książkę z biblioteczki.

Żałoba

Autor:
Ewa Gębal
14 kwietnia, 2021

Żałoba jest naturalną reakcją człowieka na stratę. Definiuje się ją jako stan żalu, smutku, bólu i cierpienia związanego ze śmiercią bliskiej osoby. Przebieg żałoby i sposób jej przeżywania może różnić się u poszczególnych osób. Niemniej jednak, często występującymi symptomami są te angażujące sferę: poznawczą, behawioralną, emocjonalną. Niekiedy pojawić się mogą również objawy somatyczne. W przypadku utraty bliskiej osoby smutek może trwać długi czas i mieć przebieg falowy. Jego nasilaniu się sprzyjać będą niewątpliwie rocznice, wspomnienia, Święto Zmarłych, bądź inne równoległe utraty. Stąd trudno o ustalenie konkretnych ram czasowych, które określałyby jak długo trwa zmaganie się z procesem żałoby. Jest to kwestia indywidualna, na którą wpływa wiele czynników, m.in. stopień zażyłości z osobą, która odeszła, sposoby radzenia sobie, dostępność otrzymywanego w żałobie wsparcia, kryteria kulturowe.

Żałoba jest doświadczeniem każdego z nas

Elementem charakterystycznym dla żałoby, stanowiącym istotę cierpienia osób jej doświadczających, jest nieodwracalność straty. Niestety, każdy z nas na przestrzeni życia musi się z doświadczeniem żałoby zetknąć. Tracimy rodziców, dziadków, partnera, partnerkę, przyjaciół, itd., co potwierdza powszechność tego zjawiska i nieuniknioność. Przeżywanie procesu żałoby ma na celu doprowadzenie nas do momentu, w którym będziemy w stanie znaleźć dla zmarłej osoby nowe miejsce i nową rolę. Inne dążenia to: akceptacja utraty, zachowanie dobrych wspomnień, wytyczenie nowych celów i planów uwzględniających nieobecność bliskiej osoby. Zanim jednak stan ten będzie możliwy potrzeba zmierzyć się z wieloma emocjami, myślami i stanami właściwymi procesowi żałoby.

Etapy przechodzenia przez żałobę

Pierwsza informacja o odejściu bliskiej nam osoby zwykle przyprawia nas o szok, niedowierzanie. Naturalną odpowiedzią na taką sytuację będzie płacz i krzyk, ale też milczenie czy brak reakcji, bezruch. Bez względu na okoliczności śmierci oraz to czy spodziewaliśmy się odejścia bliskiego zwykle i tak towarzyszyć nam będzie pytanie „dlaczego” wraz z całym ciężarem emocjonalnym, na który składa się smutek, uczucie bólu i rozpaczy, żal, złość. Na tym etapie doświadczania żałoby wystąpić mogą problemy ze snem, utrata apetytu, dekoncentracja. Wszystko to przeplatane niekontrolowanymi napadami płaczu.

Z czasem nasilenie towarzyszących żałobie uczuć osłabia się. W ich miejsce pojawić się może ogólna dezorganizacja z towarzyszącą apatią, czyli stanem obniżonej aktywności psychicznej oraz fizycznej, utraty zainteresowań, niechęci do kontaktów z otoczeniem. Tak pojęta kondycja może, choć nie musi, przerodzić się w depresję. Z czasem apatia przeplatać się będzie z momentami aktywności, przebłyskami radości. Do osoby w żałobie coraz bardziej docierać będzie, iż nieobecność zmarłego jest nieodwracalna i rzeczywista. Zmieniać się będzie charakter zachowanych ze zmarłym wspomnień z bolesnych na bardziej przyjemne i pozytywne. Pojawią się nowe dążenia i plany na najbliższą przyszłość. Taka tendencja będzie wskaźnikiem tego, iż proces żałoby przebiega prawidłowo, w sposób niezakłócony. Niemniej jednak, momenty silnej tęsknoty, żalu, pustki nadal mogą występować.

Czy można przygotować się na śmierć bliskiej osoby?

Istnieje wiele sytuacji i okoliczności, w których żałoba może rozpocząć się jeszcze za życia naszego bliskiego, np. kiedy jest on terminalnie chory, w zaawansowanym wieku lub cierpi na głęboką postać otępienia i już od wielu miesięcy a może i lat nie pełni swoich ról życiowych, „żyje tylko ciałem”. Tego typu okoliczności będę sprzyjały przygotowaniu nas na ostateczne rozstanie z naszym bliskim, zaplanowanie przyszłości bez niego, nowy podział ról w rodzinie. Przyczyni się to do tego, iż żałobę właściwą przeżywać będziemy prawdopodobnie dużo bardziej łagodnie. Odwrotną sytuacją będzie śmierć dziecka. Szczególnie dotkliwe jest to w dzisiejszych czasach, kiedy medycyna jest w stanie poradzić sobie z wieloma chorobami. Takie odejście głęboko angażuje nie tylko bliższą i dalszą rodzinę dziecka, jego rówieśników, ale i personel medyczny, osoby opiekujące się pacjentem. Utrata taka wydaje się być szczególnie szokująca, gdyż odwraca naturalną kolej rzeczy. Ogrom uczuć, z którymi rodzice i najbliżsi muszą sobie wówczas poradzić niestety często wykracza poza ich emocjonalne zasoby i sposoby radzenia sobie w kryzysie.

Czytaj również

Rodzicielstwo

O przekonaniach i mitach dotyczących dzieci i ich wychowania Rodzicielstwo wcale nie rozpoczyna się z chwilą, kiedy po raz pierwszy przychodzi nam nakarmić, przewinąć czy wykąpać nasze nowo narodzone dziecko. Nasze rodzicielstwo zaczyna się długo, długo wcześniej… Dokładnie wtedy, kiedy zaczyna się historia naszej rodziny.

Czytaj więcej >
Od myszy do ludzi

Grupa kanadyjskich naukowców zbadała behawioralne (zachowanie) konsekwencje nieobecności ojca u myszy kalifornijskiej. Choć zestawienie ludzi i myszy może wydawać się nawet zabawne, mysz kalifornijska to jedyny gatunek gryzonia, który – podobnie jak ludzie – łączy się w monogamiczne związki, a żeński i męski osobnik bierze

Czytaj więcej >
Mężczyzna – ojciec

Psychologia już dawno zastąpiła termin “opieka macierzyńska” nowym, bardziej adekwatnym “opieka rodzicielska”. W naszej kulturze, inaczej niż w kulturach tradycyjnych, mężczyźni uczestniczą w porodach i opiekują się swoimi dziećmi – także niemowlętami. Jednak…  …Ojcowie nie mają lekko. W najlepszym wypadku traktuje się ich z przymrużeniem

Czytaj więcej >
Kobieta – matka

Jeszcze stosunkowo niedawno było jasne – dziewczyna dorasta, wychodzi za mąż, rodzi dzieci i opiekuje się rodziną i domem. Kobiety jednak zaczęły odczuwać brak, niedosyt, bunt wobec tego wzorca. Historia pomogła – mężczyźni walczyli na frontach dwóch wojen światowych, a kobiety zmuszone były

Czytaj więcej >

Kontakt

Zdjęcie lokalizacji pracowni psychologicznej Ego na ulicy Murmańskiej

Praga Południe, Wawer, Wesoła, Rembertów, Ząbki, Gocław

Pracownia Psychologiczna Ego.
ul. Murmańska 6 lok. 5
04-203 Warszawa

Pracownia Psychologiczna Ego


NIP 952 135 35 62, REGON 017441219

Murmańska 6 lok. 5,
04-203 Warszawa
Nr konta: 54 1140 2004 0000 3802 7577 5722

Pracownia Psychologiczna Ego
Niepubliczna Poradnia
Psychologiczno-Pedagogiczna

NIP 952 135 35 62, REGON 384083617
ul. Murmańska 6 lok. 5,
04-203 Warszawa

Masz pytanie?
Skontaktuj się z nami

Pracujemy online

Grafika pokazująca kobietę przy telefonie i smartfonie
Logotypy komunikatorów internetowych

Naszym Klientom proponujemy również konsultacje i terapię online. Jeśli nie możesz spotkać się z nami w gabinecie, przeczytaj jak korzystać z konsultacji zdalnych i umów się na wizytę.