Czym są zaburzenia słyszenia i jak się objawiają?
Według definicji przyjętej przez Amerykańskie Towarzystwo Mowy, Języka i Słuchu (ASHA) o centralnych zaburzeniach przetwarzania słuchowego można mówić wtedy, jeśli zaburzona jest co najmniej jedna z wyższych funkcji słuchowych, tj.:
– prawidłowe różnicowanie dźwięków
– lokalizacja źródła dźwięku
– rozpoznawanie wzorców dźwiękowych
– analiza czasowych aspektów sygnału dźwiękowego
– umiejętność rozumienia mowy zniekształconej, rozumienie mowy w hałasie
Konsekwencją występowania tego rodzaju zaburzeń jest trudność lub brak możliwości pełnego wykorzystania słyszanego sygnału akustycznego przy jednoczesnym prawidłowym jego odbiorze w strukturach obwodowych (Katz, 1994).
Przyczyny, które mają wpływ na pojawienie się problemów z centralnym przetwarzaniem słuchowym:
– wcześniactwo
– niedotlenienie w czasie porodu
– częste zapalenia ucha środkowego
– częste sączkowanie uszu
– urazy głowy
– genetyczne dyspozycje np. dysleksja
Efektem zaburzeń słyszenia są:
– trudności w rozwoju mowy
– trudności w uczeniu się
– większa męczliwość dziecka i trudności w koncentracji uwagi
– trudności w formułowaniu wypowiedzi ustnych i pisemnych
Terapia Kjelda Johansena
U starszych dzieci trudności słuchowe są przyczyną opóźnień w nauce, w czytaniu i pisaniu. Uważa się, że co najmniej połowa dzieci z trudnościami w uczeniu się, dysleksją, zaburzeniami koncentracji uwagi i zaburzeniami zachowania ma poważne problemy z prawidłowym słyszeniem i przetwarzaniem bodźców dźwiękowych przez drogi i ośrodki słuchowe w mózgu.
Twórcą jednej z metod terapii zaburzeń słyszenia jest duński psycholog i nauczyciel dr Kjeld Johansen. Opracowana przez niego metoda stosowana jest w 16 krajach, między innymi w Niemczech, Wielkiej Brytanii, Danii, Szwecji, Francji, Austrii i USA.
Program Indywidualnej stymulacji słuchu (JAS) opiera się na szczegółowej, wykonywanej na audiometrze diagnozie, istotnych dla procesu uczenia się aspektów słyszenia i uwagi słuchowej. Na tej podstawie przygotowywany jest indywidualny program stymulacji słuchowej w formie przyjemnych dla ucha utworów muzycznych.
Pośród innych metod popularnych w Polsce, które stosują standardowy program terapii, wyróżnia ją stosowanie indywidualnego treningu słuchowego dostosowanego do potrzeb dziecka. Zaletą metody Indywidualnej Stymulacji Słuchu Johansena jest jej dostępność dla osób bardzo zajętych oraz mieszkających daleko od dużych ośrodków miejskich – trening jest realizowany u dziecka w domu oraz znacznie niższy koszt w porównaniu z innymi formami terapii słuchowej.
Z terapii korzystają dzieci:
– u których stwierdza się opóźniony rozwój mowy
– z trudnościami w uczeniu się, opanowaniu umiejętności czytania, pisania
– z dysleksją
– z zaburzeniami uwagi słuchowej
– z zaburzeniami percepcji słuchowej
– z nadwrażliwością na dźwięki i szumami usznymi
– także jako terapię wspomagającą dla dzieci z trudnościami w koncentracji uwagi, nadpobudliwych, nadruchliwych, z ADHD, z porażeniem mózgowym, z autyzmem.
Stymulacja słuchowa wg dr Kjelda Johansena wpływa na centralne przetwarzanie bodźców słuchowych.
Terapia słuchowa poprawia:
• zdolność utrzymywania uwagi i koncentracji na wypowiedziach ustnych
• rozumienie mowy, artykulację
• możliwości komunikacji
• czytanie
• napięcie mięśniowe, co wpływa na postawę ciała
• utrzymanie równowagi
• koordynację ruchów
• motorykę
• samoocenę
• zmniejsza drażliwość, męczliwość
• łagodzi objawy przemęczenia, obniżonego nastroju, depresji
• ułatwia naukę języków obcych
