Aby rozpoznawać świat i sprawnie się w nim poruszać, trafnie reagując na wielość napływających bodźców, trzeba wcześniej prawidłowo odzwierciedlać świat. Takie odzwierciedlanie świata odbywa się poprzez narządy zmysłów, informacje, z których docierają do właściwych części mózgu. Tam następuje ich składanie w spójny obraz otaczającej rzeczywistości. Aby był on spójny, a odpowiedź adekwatna, wszystkie informacje docierające poprzez narządy zmysłów do układu nerwowego muszą zostać prawidłowo połączone – zintegrowane. Proces ten nazywa się integracją sensoryczną.
Jakie zmysły współpracują ze sobą u dziecka i jakie symptomy wskazują na brak właściwej integracji sensorycznej?
O tym, że posiadamy zmysł wzroku, węchu, smaku, słuchu czy dotyku wie każdy. Mniej znany, a niemniej ważny dla prawidłowego funkcjonowania, jest zmysł równowagi i czucia głębokiego (priopriocepcji). Razem ze zmysłem dotyku tworzą one zestaw najbardziej podstawowych zmysłów. Współpracując z pozostałymi, decydują o prawidłowym funkcjonowaniu.
Jeżeli któryś z tych układów funkcjonuje niewłaściwie, u dzieci pojawiają się charakterystyczne trudności.
Do występujących najczęściej należą
- zaburzenia napięcia mięśniowego
- nadruchliwość, niepokój dziecka
- trudności w zakresie koncentracji uwagi
- niezgrabność, „gapowatość” ruchowa pociągająca za sobą kłopoty w opanowaniu rozmaitych umiejętności ruchowych
- nadwrażliwość dotykowa
- nadwrażliwość na dźwięki, hałas, światło
Diagnostyka zaburzeń integracji sensorycznej
Aby stwierdzić trudności w sferze integracji sensorycznej, należy zawsze wykonać specjalne badania diagnostyczne. Ważne są również obserwacje rodziców i nauczycieli.
Dzieci z zaburzeniami integracji sensorycznej
- szybko się męczą,
- często się potykają, przewracają, wpadają na rozmaite przeszkody, mówi się o nich, że potykają się o własne nogi
- mają trudności z manipulowaniem różnymi przedmiotami; często źle radzą sobie z samodzielnym jedzeniem, długo nieprawidłowo trzymają sztućce, nie lubią rysować, malować, wycinać i zwykle nie najlepiej radzą sobie z tymi zadaniami, często niewłaściwie chwytając kredki, nożyczki
- starsze dzieci często źle trzymają długopis, ich pismo jest niezdarne, niestaranne
- unikają aktywności ruchowej, zabaw ruchowych, często mają trudności z opanowaniem umiejętności gry w piłkę, jazdy na rowerze, na nartach
- nie lubią się huśtać i kręcić na karuzeli lub – przeciwnie – bardzo lubią
- są ruchliwe, kręcą się, wiercą, często coś psują, upuszczają przedmioty
- bardzo często zmieniają aktywności, często mówi się o nich, że pracują niestarannie, a ich
- motywacja do osiągania sukcesów jest niska
- mają trudności z wysłuchaniem poleceń nauczyciela
- zwykle unikają zabaw w grupie, mają trudności z nawiązywaniem kontaktów z rówieśnikami, robiąc wrażenie nieśmiałych i aspołecznych
- z trudem opanowują umiejętność pisania i czytania
- mają uporczywe, trudne do skorygowania wady wymowy
- mają kłopoty z samodzielnym ubieraniem się, szczególnie nie lubią zakładać nowych ubrań, skarżą się, że ubrania je drapią
- mają swoje ulubione potrawy i nie lubią próbować nowych
- zatykają uszy, słysząc pewne dźwięki, nie znoszą hałasu
Jeżeli wśród wymienionych, rozpoznajesz kilka cech charakterystycznych dla Twojego dziecka, sprawdź, czy nie ma ono trudności w sferze integracji sensorycznej.
